αταμάν

(αταμάνος ή ετμάν). Τίτλος αρχηγών των Κοζάκων (από τη γερμ. λέξη hetmann = αρχηγός), που καθιερώθηκε από τον βασιλιά της Πολωνίας Στέφανο Μπαθόρι, την εποχή που η Πολωνία τους είχε υποτάξει. Όταν οι Κοζάκοι υποτάχτηκαν στους Ρώσους, η δικαιοδοσία των α. περιορίστηκε (1655). Οι α. ήταν αιρετοί, για να έχει όμως κύρος η εκλογή τους, έπρεπε να επικυρωθεί με αυτοκρατορικό διάταγμα (ουκάζιο) από τον τσάρο. Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β’ κατάργησε το αξίωμα στην Ουκρανία και ανέθεσε την άσκηση της εξουσίας τους σε οκταμελές συμβούλιο. Από το 1827, ο διάδοχος του θρόνου της Ρωσίας είχε τον τίτλο και του αρχιαταμάνου των Κοζάκων. Μετά την Οκτωβριανή επανάσταση, διαλύθηκαν τα σώματα των Κοζάκων και ο τίτλος του α. ατόνησε οριστικά.